غربالگری از خواسته های جدی مادران باردار ، اجبار؛ نه مقدور است و نه اخلاقی - مجله لیست پیوند

دکتر وجیهه مرصوصی - متخصص زنان و زایمان در گفت و گو با خبرنگاران، با بیان اینکه غربالگری روشی علمی برای رسیدن به تشخیص ناهنجاری های مادرزادی پیش از تولد است، گفت: در بعضی از موارد این بیماری ها قابل درمان نیستند و می تواند با عوارض جدی پس از تولد همراه باشد. سالانه حدودا 30 تا 50 هزار نوزاد با معلولیت جدی در ایران متولد می شوند که حدود 50 درصد آنها به دلیل بیماری های ژنتیکی است.

وی اضافه کرد: از کل این موارد تا به حال قادر به تشخیص 8 تا 9 هزار مورد پیش از تولد بوده ایم که امیدواریم با دسترسی بیشتر به امکانات تشخیصی و ارتقای سطح علمی و همچنین تربیت نیروهای متخصص در این رشته بتوانیم کارآیی خود را در این زمینه افزایش دهیم.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه شایع ترین ناهنجاری مادرزادی بیماری های ناهنجاری قلبی است، توضیح داد: 25 درصد آنها شرایط بسیار حادی را تجربه می نمایند که پس از تولد احتیاج به جراحی نیز دارند. تشخیص پیش از تولد آنها راهگشای درمان بهتر و مراقبت بهتر پس از تولد خواهد بود.

وی اضافه کرد: با توجه به رشد رسانه ها و به خصوص فضای مجازی، مادران باردار با حجم وسیعی از اطلاعات درست و نادرست رو به رو می شوند و خواهان حصول اطمینان از سلامت جنین خود می شوند. از سوی دیگر نوزاد با معلولیت و بیماری لاعلاج هزینه های زیادی برای خانواده و جامعه چه از نظر مادی و چه از نظر عاطفی و روانی در پی خواهد داشت. لذا انجام غربالگری و تشخیص بیماری پیش از تولد یکی از خواسته های جدی مادران است و راه حل علمی و کارآمد در جهت جلوگیری از به هدر رفتن امکانات و سرمایه های اجتماعی این زمینه است.

این متخصص زنان و زایمان، ادامه داد: در دستورالعمل های کشوری سعی شده است تا حد امکان به وسیله شیوه های درست و علمی این موضوع آنالیز گردد. البته در هر لحظه با حجم وسیعی از پیشرفت علمی در این زمینه روبرو هستیم و در آینده نه چندان دور تمامی این بیماری ها در زمان جنینی قابل درمان خواهند بود. ژن درمانی و جراحی جنین در داخل رحم نوید بخش آینده روشن در این زمینه است.

وی با تاکید بر اینکه از نظر اخلاق پزشکی انجام هر گونه اقدامات درمانی و تشخیصی باید با رضایت و آگاهی بیمار انجام گردد، اظهار کرد: لذا هیچ گونه اجباری در انجام غربالگری های حین بارداری نه مقدور است و نه اخلاقی است.

دکتر مرصوصی در مورد پوشش بیمه ای این غربالگری ها، بیان نمود: در حال حاضر این غربالگری ها تحت پوشش سازمان های بیمه گر هستند. غربالگری تست تشخیصی نیست. لذا مثبت کاذب نیز به همراه خواهد داشت که حدود 3 تا 5 درصد برای روش کومباین با قدرت تشخیصی 95 درصد و برای روش جدید nipt بیش از 99 درصد با مثبت کاذب کمتر از یک دهم درصد است. تست تشخیصی آمنیوسنتز جهت آنالیز کروموزومی جنین توسط افراد مجرب خطر سقط به همراه ندارد.

وی در انتها صحبتهایش تاکید نمود: دستورالعمل های کشوری ما نیز در این زمینه خوب و بر اساس پروتکل های علمی کشورهای پیشرفته نوشته و سعی شده است تا حد امکان از آخرین دستاوردهای علمی بهره برداری گردد.