جالب ترین آداب و رسوم شب یلدا در لرستان
به گزارش مجله لیست پیوند، رسم شب یلدا در لرستان همچون خیلی از استان های کشور هنوز با پایبندی به سنن آبا و اجدادی برگزار می گردد. اما آیا چیزی در خصوص مراسم شب یلدا در استان لرستان می دانید؟ شوچله و چارگرددرکنی، چهل سرود و کاسم سا و … در لرستان چه رسومی هستند و چگونه اجرا می شوند؟ درباره بازی یلدایی زورو صافونه چه می دانید؟ در این مقاله از سرویس سبک زندگی در مجله خبرنگاران می توانید با آیین های شب یلدا در لرستان آشنا شوید. در انتهای مقاله به سوالات متداول در خصوص رسوم کهن لرستان در شب یلدا پاسخ خواهیم داد.
آداب و سنن مردم لرستان در شب یلدا
شب یلدا در لرستان نیز درست مثل تمام شهرهای ایران با سنت ها و آیین های مردم این سرزمین گره خورده است. در این شب بیشتر خانواده ها در منزل بزرگ خانواده جمع می گردد و یک شب به یاد ماندنی را در کنار هم رقم می زنند. شب یلدا یا به گویش مردم لرستان شوچله یا شب اول قاره با رسوم و سنت های مجذوب نمایندهی در این استان برگزار می گردد. در ادامه می توانید با مجذوب نماینده ترین آداب و رسوم مردم لرستان در شب یلدا آشنا شوید.
چارگرددرکنی اول قاره، زیباترین رسم شب یلدا در لرستان
مردم لرستان در طولانی ترین شب سال آیین های ویژه ای دارند. مهم ترین آداب و رسوم شب یلدا در استان لرستان به عنوان چارگرددرکنی شب اول قاره شناخته می گردد. بسیاری از جوانان در شب یلدا در پشت بام منازل خود می فرایند و با شور و هیجان زیاد یک صدا می گویند: امشو اول قاره؛ یعنی امشب شب یلداست. سپس جوانان از پشت بام خود به پشت بام همسایه می فرایند و یک شال یا کیسه پارچه ای را با طناب به حیاط خانه همسایه می اندازند و شروع به خواندن این شعر یلدایی می نمایند:
امشو اول قاره
خیر د هونت بواره
اطلاع از آخرین مطالب مجذوب نماینده و پرطرفدار
نون پنیره و شیره
کیخا حونت نمیره
آن ها با خواندن این شعر لری از صاحبخانه درخواست می نمایند تا در کیسه آن ها مقداری تنقلات شب یلدا قرار دهد. جالب است که در قدیم بعضی خانواده ها دختر کوچک خود را داخل کیسه قرار می دادند و گاهی اوقات این آشنایی ها منجر به ازدواج در بزرگسالی این بچه ها می شد.
قاشق زنی از آداب و رسوم لرستان در شب یلدا
یکی از جالب ترین رسوم شب یلدا در استان لرستان مراسم قاشق زنی است. در این مراسم افراد با سنین مختلف یک روسری را پارچه روی سر خود می اندازند و سر و صورتشان را می پوشانند. سپس با ضربه زدن یک قاشق روی قابلمه از کنار خانه های مختلف عبور می نمایند. صاحبخانه ها با شنیدن این صدا برای شگون و میمنت آن مقداری از تنقلات شب یلدا را داخل ظرف آن ها می ریزند.
مراسم کاسم سا از آیین های شب یلدا در لرستان
کاسم سا یک رسم شب یلدا در لرستان است که در آن همه افراد دور یک سفره می نشینند. فقیر؛ غنی، آشنا و غریبه همه دور یک میز می نشینند و هر کس به میزان احتیاج خود چیزی که دوست دارد برمی دارد و می خورد. مردم لرستان از سال های دور این رسم را به جای می آورند و در این مراسم سعی می نمایند تا همه در کنار هم شاد باشند و از دور هم بودنشان لذت ببرند.
چهل سرود، رسم شب یلدا در لرستان
چهل سرو یا چهل سرود در لرستان در واقع نوعی فال گرفتن در شب یلدا است. در این شب همه فامیل دور هم جمع می شوند و در آخرین ساعات شب یلدا به نیت دختران و پسران جوان فامیل فال می گیرند. در این نوع فال بیت آخر هر شعر معنی فال محسوب می گردد.
جالب است که برای معین کردن بیت چهلم فردی در جمع مسئول می گردد تا دانه های تسبیح را 40 بار جدا کند. با رسیدن به دانه چهلم فرد مسئول اعلام می نماید که این بیت، بیت چهلم است و فال خوانده می گردد. سپس همه حضار و بزرگان فامیل شروع به تفسیر بیت و شرح فال می نمایند. اگر معنی بیت آخر خوب و مثبت باشد، همه شروع به خواندن آن می نمایند و هلهله می نمایند.
شوهنومه خونی و متل گویی از مراسم شب یلدا در استان لرستان
یکی از رسوم کهن لرستان و آداب و رسوم خرم آباد در شب یلدا خواندن شاهنامه و داستان های قدیمی به وسیله بزرگان فامیل است. در این شب یکی از بزرگان فامیل با لحنی مجذوب نماینده و رسا شروع به خواندن شاهنامه و تعریف کردن داستان هایی کهن می نماید و همه اعضای خانواده و بچه ها از شنیدن این شعرها و داستان های زیبا لذت می برند.
مراسم آگر نوروژی از آیین های شب یلدا در لرستان
آگر نوروژی یا آتش نوروزی یک رسم شب یلدا در لرستان است. این آیین که در لیست ملی میراث ناملموس کشور نیز به ثبت رسیده است، شروع اولین ماه سال مطابق با گاهشمار لکی است. درست با غروب آفتاب در 30 آذر و شروع اولین روز زمستان سردترین، تاریک ترین و طولانی ترین شب سال شروع می گردد. در این شب مردم لک در استان لرستان آتش بزرگی بر پا می نمایند و دور آتش شروع به شادی و پایکوبی می نمایند.
زورو صافونه از بازی های شب یلدا در لرستان
زورو صافونه یکی از تفریح های شب یلدا در لرستان محسوب می گردد. این تفریح ریشه در تاریخ 6 هزار ساله ما ایرانی ها دارد. در این بازی پسران کوچک یا نوجوان شروع به کشتی گرفتن با هم می نمایند و هر کس که بتواند فرد دیگر را به زمین بزند، برنده مسابقه اعلام می گردد.
بیشتر بخوانید: عجیب ترین آداب و رسوم شب یلدا در کشورهای مختلف جهان
خوراکی ها و غذاهای شب یلدا در لرستان
در خصوص غذای شب یلدا در لرستان باید بدانید که مردم این استان در شب یلدا غذای مخصوص به خودشان را میل می نمایند. از مهم ترین غذاهای شام شب یلدا در لرستان می توان به خوراک بوقلمون، گوسفند، سبزی پلو با ماهی و قرمه سبزی اشاره نمود. معمولاً غذاهای مخصوص شب یلدا در لرستان با دوغ محلی سرو می گردد. پخت انواع آش محلی مثل آش ماسوا و آش دوغ نیز در این شب بسیار رایج است.
تنقلات و خوراکی های شب یلدا در لرستان
از مهم ترین تنقلاتی که مردم لرستان در شب روی میز قرار می دهند، می تواند به گندم شادونه اشاره نمود. گندوم شادونه درواقع یک نوع آجیل شب یلدا لرستان است که از ترکیب گندم، کنجد و شاهدانه تشکیل شده است. گندم در قدیم به عنوان نماد کشت، زندگی و حیات تلقی می شد و به اعتقاد مردم این سرزمین قرار دادن آن بر سر سفره یلدا موجب رونق سفره و برکت بیشتر می شد.
قرار دادن نخود، کشمش، پسته، بادام، گردو و انواع دسر شب یلدا که بیشتر شامل شیرینی محلی است در سفره یلدایی مردم لرستان نیز بسیار رایج است. مردم لرستان همچون سراسر ایران در شب یلدا با انار قرمز و سرو هندوانه شب یلدا از مهمان های خود پذیرایی می نمایند. پختن کدو حلوایی در تنور نیز یکی دیگر از تنقلاتی است که در شب یلدا در استان لرستان آماده می گردد.
گندم شیره از خاص ترین خوراکی های شب یلدا در لرستان
گندم شیره یکی از خاص ترین و البته مهم ترین خوراکی های شب یلدا در لرستان است. در شب یلدا مردم لرستان مقداری گندم را شیره خیس می دهند. سپس کمی زردچوبه و نمک به آن اضافه می نمایند و در نهایت گندم را روی ساج برشته می نمایند. بعد از برشته شدن گندم خلال بادام، گردو، کشمش، سیاه دانه و کنجد به آن اضافه می نمایند و این ترکیب شگفت انگیز را در شب یلدا میل می نمایند.
سخن پایانی
در سال های دور در لرستان و بسیاری از استان های کشور آیین های شب یلدا به طرز شگفت انگیزی زیبا و متفاوت برگزار می شد. امروزه بسیاری از این رسوم در خانواده های مدرن اجرا نمی شوند و بسیاری از آیین های کهن در حال فراموش هستند. به هر حال خیلی از خانواده ها سعی می نمایند تا در شب یلدا با جمع شدن دور هم و به جا آوردن رسم شب یلدا در لرستان، این سنت های زیبا را زنده نگاه دارند.
سوالات متداول
غذای شب یلدا در لرستان چیست؟
از مهم ترین غذاهای یلدا در لرستان می توان به خوراک بوقلمون، گوسفند، سبزی پلو با ماهی و قرمه سبزی اشاره نمود.
مراسم قاشق زنی شب یلدا در لرستان چگونه برگزار می گردد؟
قاشق زنی یک رسم شب یلدا در لرستان است. در این مراسم افراد یک روسری روی سر خود می اندازند و با ضربه زدن یک قاشق روی قابلمه از کنار خانه ها عبور می نمایند. صاحبخانه ها با شنیدن این صدا برای آن ها مقداری تنقلات شب یلدا می آورد.
منظور از چادرگرددرکنی در شب یلدا چیست؟
چادرگرددرکنی یک مراسم خاص در شب یلدای لرستان است. در این مراسم جوانان به پشت بام منازل می فرایند و یک صدا می گویند: امشو اول قاره؛ یعنی امشب شب یلداست. سپس یک کیسه پارچه ای را با طناب به حیاط خانه همسایه می اندازند تا برایشان در آن تنقلات شب یلدا بریزند.
نوشته های مرتبط
برترین روش های آوردن و جذب انرژی مثبت در خانه
16 نکته طلایی در خصوص روش های نگهداری از لاکی بامبو در خانه
آموزش کامل کاشت گوجه فرنگی در خانه مرحله به مرحله
آموزش کاشت زعفران در گلدان و باغچه خانه
منبع: افق کوروش