دانشمندان به اطلاعات تازه ای از بزرگ ترین مریخ لرزه ها دست یافتند - مجله لیست پیوند

سال گذشته بود که کاوشگر اینسایت (InSight) دو مریخ لرزه یکی بزرگی 4.2 ریشتر و دیگری به بزرگی 4.1 ریشتر را ثبت کرد. این جفت لرزه ها، نخستین رویدادهای ثبت شده در سمت دور سیاره از محل فرود این سطح نشین و پنج برابر قوی تر از بزرگ ترین رویداد ثبت شده قبلی هستند.

اکنون پژوهشگران سرویس مریخ لرزه اینسایت (MQS) در 22 آوریل 2022 (2 اردیبهشت) طی مقاله ای گزارش دادند که داده های امواج لرزه ای حاصل از این رویدادها می تواند به دانشمندان برای درک ساختار لایه های داخلی مریخ، به ویژه مرز هسته و گوشته آن یاری کند.

آنا هورلستون (Anna Horleston) و همکارانش از دانشگاه بریستول توانستند امواج PP و SS منعکس شده را از رویداد 4.2 ریشتری به نام S0976a را شناسایی نمایند و منشأ آن را در دره مارینر (Valles Marineris)، شبکه دره ای عظیمی که یکی از شاخص ترین ویژگی های زمین شناختی مریخ و یکی از بزرگ ترین سیستم های گرابن در منظومه شمسی است، تشخیص دادند. تصاویر مداری قبلی از گسل های متقاطع و لغزش های صفحات، نشان می دهد که این منطقه از نظر لرزه ای فعال است، اما رویدادهای اخیر، اولین فعالیت لرزه ای تأیید شده در آنجاست.

S1000a، رویداد 4.1 ریشتری هم که 24 روز بعد ثبت شد، با امواج منعکس شده PP و SS و بعلاوه امواج P-diff معین شد، امواج با دامنه کوچکی که از مرز هسته و گوشته عبور نموده اند. این نخستین بار است که امواج P-diff در مأموریت اینسایت مشاهده می گردد. محققان نتوانستند به طور قطعی مکان S1000a را معین نمایند، اما مانند S0976a از نیمه دیگر مریخ و در 65 درجه ناحیه ای در مرکز انتهای شرقی دره مارینر سرچشمه گرفته است. انرژی لرزه ای S1000a هم طولانی مدت ترین انرژی لرزه ای ثبت شده در مریخ است که 94 دقیقه طول کشید.

هر دو مریخ زلزله در ناحیه سایه هسته اتفاق افتاده اند، منطقه ای که امواج P و S با توجه به اینکه به وسیله هسته متوقف یا خم شده اند، مستقیما به لرزه سنج اینسایت نمی رسند. بدین ترتیب امواج PP و SS راستا مستقیمی را دنبال نمی نمایند، بلکه قبل از حرکت به سمت لرزه سنج حداقل یک بار در سطح منعکس می شوند.

ساواس کیلان (Savas Ceylan) یکی از نویسندگان این مطالعه از دانشگاه صنعتی زوریخ گفت: ثبت وقایع در منطقه سایه هسته، یک گام مؤثر برای افزایش درک ما از مریخ است. پیش از این دو رویداد، بیشتر لرزه خیزی در فاصله حدود 40 درجه از اینسایت تشخیص داده شده بود. اما انرژی در زیر سایه هسته مریخ، از بخش هایی از مریخ عبور می نماید که قبلا هرگز نتوانستیم از نظر لرزه شناسی نمونه برداری کنیم.

با وجود شباهت ها اما این دو مریخ لرزه از چند جنبه مهم با هم تفاوت دارند. S0976a تنها با انرژی فرکانس پایین معین می گردد، مانند بسیاری از لرزه های دیگری که تا به امروز در این سیاره شناسایی شده اند. این در حالی است که S1000a دارای طیف فرکانس بسیار گسترده ای است. هورلستون گفت: S1000a یک نقطه پرت واضح در لیست لرزه های ثبت شده است و کلید درک بیشتر ما از لرزه شناسی مریخ خواهد بود.

به گفته او احتمالا S0976a منشأ بسیار ژرف تری نسبت به S1000a دارد. او اضافه نمود: رویداد S1000a دارای طیف فرکانسی بسیار مشابه خانواده ای از رویدادهاست که به عنوان لرزه های کم عمق و پوسته ای مدل سازی نموده ایم، بنابراین این رویداد ممکن است در نزدیکی سطح اتفاق افتاده باشد. از سوی دیگر S0976a شبیه بسیاری از رویدادهایی است که ما در گوداله سربروس (Cerberus Fossae)، منطقه ای با گسل های گسترده که اعماق آنها حدود 50 کیلومتر یا بیشتر مدل سازی شده است، پیدا نموده ایم و احتمالا این رویداد سازوکار، عمق و منبع مشابهی دارد.

دو مریخ لرزه تازه در مقایسه با بقیه فعالیت های لرزه ای که به وسیله اینسایت شناسایی شده اند، نقاط پرت واقعی محسوب می شوند. به گفته هورلستون این لرزه ها نه تنها با اختلاف زیادی بزرگ ترین و دورترین رویدادها هستند، بلکه S1000a دارای طیف و مدت زمانی کاملا متفاوت با هر رویداد مشاهده شده قبلی است. بنابراین رویدادهای قابل توجهی در لیست لرزه نگاری مریخ هستند.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از سطح نشین اینسایت

Credit: NASA/JPL-Caltech

منابع: Universe Today, SciTechDaily